Quy hoạch TP. Hồ Chí Minh xứng tầm đô thị đặc biệt của cả nước

Phiên họp tại trụ sở Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Hà Nội (Ảnh: MPI)

Việc xây dựng và tổ chức thực hiện các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 được Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rất quan tâm chỉ đạo, xác định rõ đây là việc mới, việc khó nhưng cũng là cơ hội để các Bộ, ngành và địa phương sắp xếp lại không gian phát triển, tạo ra những động lực mới nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Đến nay, công tác lập quy hoạch thuộc hệ thống quy hoạch quốc gia cơ bản đã hoàn thành; hiện có 90/111 quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh đã được quyết định hoặc phê duyệt (trong đó có 58/63 quy hoạch tỉnh đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt).

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng (Ảnh: MPI)

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định: TP. Hồ Chí Minh là đô thị đặc biệt của cả nước, là cửa ngõ quan trọng kết nối với khu vực và thế giới; là trung tâm lớn về kinh tế, văn hóa, giáo dục - đào tạo, khoa học - công nghệ; là đầu tàu, động lực, có sức hút và sức lan tỏa lớn của vùng Đông Nam Bộ và cả nước. Thành phố chỉ chiếm 0,6% diện tích cả nước, dân số 9,2 triệu người, chiếm khoảng 9% dân số cả nước, nhưng đóng góp gần 20% GDP và 25% thu ngân sách cả nước; GRDP của Thành phố chiếm khoảng 54% GRDP của vùng Đông Nam Bộ. Tuy nhiên, trong thời gian qua Thành phố đang phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức, đó là:

Thứ nhất, tiềm năng, thế mạnh, năng lực đột phá, sáng tạo của Thành phố chưa được khai thác hiệu quả. Vai trò đầu tàu, động lực dẫn dắt có chiều hướng chững lại trong những năm gần đây.

Thứ hai, mô hình tăng trưởng và cơ cấu kinh tế của Thành phố chậm đổi mới; tốc độ tăng trưởng kinh tế GRDP thấp hơn trung bình cả nước, có xu hướng giảm dần trong những năm gần đây. Chất lượng tăng trưởng và năng suất lao động thấp (đóng góp của năng suất yếu tố tổng hợp (TFP) giai đoạn 2011-2020 vào tăng trưởng của Thành phố thấp hơn trung bình cả nước). Tỷ trọng công nghiệp trong cơ cấu kinh tế giảm dần (từ 25% năm 2015 xuống 22,06% năm 2022); cơ cấu nội ngành công nghiệp lạc hậu, dựa chủ yếu vào các ngành thâm hụt lao động như điện tử (28%), da giầy (25%). Dịch vụ chủ yếu dựa vào thương mại, vận tải (44%); các ngành dịch vụ cao cấp mang tính chiến lược như: tài chính, y tế, giáo dục, du lịch… chưa đóng vai trò chủ đạo.

TP. Hồ Chí Minh là trung tâm lớn về kinh tế, giáo dục, khoa học, công nghệ của cả nước (Ảnh: PV)

Thứ ba, tổ chức không gian phát triển còn nhiều bất cập; hạ tầng chưa đồng bộ; quỹ đất phát triển công nghiệp ít, không gian phát triển các khu công nghiệp chưa phù hợp, dẫn tới việc thu hút đầu tư hạ tầng các khu công nghiệp còn gặp khó khăn. Hệ thống giao thông kết nối nội vùng, liên vùng giữa TP. Hồ Chí Minh với các địa phương trong vùng Đông Nam Bộ, với vùng đồng bằng sông Cửu Long và các vùng kinh tế của cả nước còn hạn chế. Cần có cơ chế, chính sách và đầu tư hạ tầng phù hợp để duy trì lợi thế cửa ngõ quốc tế của Thành phố khi sân bay Long Thành đi vào hoạt động.

Thứ tư, kết cấu hạ tầng đô thị bị quá tải so với sự gia tăng nhanh của dân số; hạ tầng khung đô thị, đặc biệt là hạ tầng ngầm chậm được phát triển, dẫn đến chất lượng sống của người dân đô thị chưa cao. Vấn đề về tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường và ngập lụt ngày càng gia tăng trong bối cảnh tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Thứ năm, công tác quy hoạch và thực hiện quy hoạch đô thị còn nhiều hạn chế; cấu trúc không gian đô thị chưa phù hợp với một đô thị cực lớn và siêu thành phố trong tương lai, chưa khai thác hết các tiềm năng, lợi thế của một đô thị ven sông, hướng biển.

Bộ trưởng lưu ý, Thành phố có 2 hồ sơ quy hoạch cùng trình là Quy hoạch TP. Hồ Chí Minh và Quy hoạch chung xây dựng TP. Hồ Chí Minh. Hai hồ sơ quy hoạch này được thực hiện theo Luật Quy hoạch và Luật Quy hoạch đô thị. Bởi vậy, cần có sự thống nhất về: quy mô dân số, định hướng phân bổ không gian, phân khu chức năng, hệ thống đô thị và nông thôn.

Đồng thời, Bộ trưởng cũng nhắc nhở, việc phát triển, sử dụng hiệu quả không gian ngầm, hạ tầng giao thông để giải quyết các vấn đề về ùn tắc giao thông trong đô thị; phát triển hạ tầng số. Giải quyết các vấn đề về ngập úng, ô nhiễm môi trường; đặc biệt là ô nhiễm không khí, bụi mịn khi TP đang thuộc nhóm các thành phố ô nhiễm nhất trên thế giới. Vấn đề đảm bảo an ninh nguồn nước, làm thế nào để TP đủ nước sạch phục vụ cho cư dân khi nhu cầu sử dụng nước sạch của cư dân ngày càng tăng.

Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi (Ảnh: MPI)

Dịp này, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh Phan Văn Mãi khẳng định, công tác quy hoạch có ý nghĩa rất lớn trong việc định hình và xây dựng các kế hoạch, chính sách phát triển kinh tế - xã hội nói chung và trong từng lĩnh vực nói riêng. Trong thời gian qua; với nhận thức như trên, lãnh đạo Thành phố đã tập trung đôn đốc triển khai công tác lập quy hoạch Thành phố.

“Trong quá trình lập Quy hoạch, Thành phố Hồ Chí Minh đã nhận được các ý kiến góp ý của các cơ quan, tổ chức, cá nhân, trong đó có 20 Bộ, cơ quan ngang bộ, 04 tỉnh lân cận, Tổ tư vấn phản biện quy hoạch, các Sở, ngành, quận, huyện và nhiều tổ chức, cá nhân”- Chủ tịch Phan Văn Mãi thông tin.

Cũng theo Chủ tịch Phan Văn Mãi, dự thảo Báo cáo quy hoạch tập trung thể hiện rõ các định hướng phát triển của Thành phố trên 05 nội dung: (i) Kinh tế xanh; (ii) Đô thị sáng tạo; (iii) Hạ tầng thông minh; (iv) Xã hội văn minh; (v) Môi trường bền vững./.

Lê Anh